Recensies Valse salie

Info  Filmpje  Achterflap  Fragment  Recensies  Reacties

Vrijdag 21 februari een prachtige recensie van Mieke Scheper.
Fragment : "De manier waarop deze auteur dit boek geschreven heeft, dwingt respect af. Zonder veel haat, zonder dat de menselijkheid uit het oog verloren wordt, maar als een boek wat mensen kunnen lezen wanneer ze meer willen weten over dit onderwerp, hoe je Mbp kunt herkennen en meer.
Dit alles vanuit het oogpunt van een slachtoffer.
Ik waardeer dit boek met 5/5 sterren."

In februari 2014 publiceert West Mus een daverende recensie.
Een deel van de recensie vond je al op de openingspagina van deze site, een ander deel haal ik hier aan:
"De schrijfstijl van het verhaal zit knap in mekaar. Een gevoelig thema in een heel mooi jasje. De titel van het boek krijgt direct zijn betekenis in het boek. Een voorwoord waar je als lezer een fractie op het verkeerde been wordt gezet maar dan keihard met twee voeten op de grond komt. Een zeer gevoelig en persoonlijk voorwoord.
Het boek is opgebouwd als een plant van onderuit bij de wortels zo naar de bloem toe. Elk hoofdstuk heeft een naam van een plant die aansluit bij het karakter van personages. Hier is zeer goed over nagedacht. Van dit aspect heb ik als plantenliefhebber erg genoten. Elke plant heb ik opgezocht in een plantengids of op internet zodat ik er een goed beeld van had. Deze manier van haar verhaal te brengen geeft het onderwerp een stukje verlichting."

Op 30 september 2013 publiceerde de site kimsleeshoekje.blogspot.be;
Af en toe heb ik het gevoel dat ik bij de verkeerde bibliotheek zit. Vaak wil ik boeken lezen die niet in de bibliotheek beschikbaar zijn. Ze hebben ze gewoon niet in hun assortiment. Gelukkig bestaat er iets zoals IBL, het interbibliothecair leenverkeer. Jouw bib bestelt dan een boek bij een andere bib zodat jij het boek alsnog kan lezen. Dit heb ik ook moeten doen bij dit boek.
Het is een autobiografisch boek. Wat Roos hier neerschrijft, is voor 99% haar zelf overkomen. Af en toe heeft ze dit vermengd met verhalen van andere slachtoffers van Münchhausen by proxy.
Op de voorflap staat er een schattig meisje. Of het Roos zelf is, weet ik niet, maar ik vermoed van wel. Het is in sepia gedrukt waardoor je het oude fotogevoel krijgt. Een foto uit een fotoboek in de jaren '70. Doorheen de foto zit er precies een scheur. Mijn creatieve brein (als ik dat al heb) associeert dit met de rampzalige jeugd van Roos.
In het voorwoord benadrukt Roos dat dit boek niet uit wraak is ontstaan. Daarom is ze steeds anoniem gebleven in de media (geen interviews waar ze volledig herkenbaar is, geen foto's waar haar gezicht op staat, ...).
Het boek heeft korte hoofdstukken. Elk hoofdstuk begint met een plantennaam. In het klein staat er dan de omschrijving. De omschrijving van bijvoorbeeld valse salie, de titel van het boek, is het volgende:
Valse salie is een bedrieglijke imitatie van echte salie die Salvia heet, van het Latijnse Salvere, wat 'gezond zijn, genezen of redden' betekent.
In het begin had ik totaal geen idee wat de titel betekende, maar na dit te lezen is dit uiteraard een super goed uitgekozen titel. Münchhausen by proxy is allesbehalve genezen.

Het verhaal heeft een wisselend vertelperspectief. Het ene hoofdstuk wordt het verteld vanuit het oogpunt van Roos, het andere hoofdstuk wordt het verteld vanuit het oogpunt van de moeder. De moeder noemt Roos steevast "het kind" als er niemand bij is. Als er volk rondom haar is, is het van lieverdje hier en schatje daar. In de hoofdstukken die vanuit Roos verteld worden, valt ook de vertelstijl op. De vertelstijl van "kleine" Roos is eerder kinderachtig geschreven, de vertelstijl van "tiener" Roos is al wat volwassener geschreven en de vertelstijl van "volwassen" Roos is dan gewoon volwassen neergeschreven.
Pas op late leeftijd ontdekt Roos dat haar moeder Münchhausen by proxy heeft. Dit was een regelrechte schok voor haar. Hoe kan een moeder dit haar kind aandoen? Maar tegelijkertijd beseft Roos dat ze er nog goed vanaf gekomen is. Er zijn voorbeelden waar de ouder de medische apparatuur manipuleert, waar de ouder een handdoek rond een arm of been bindt en er met een hamer op klopt. Maar hoe je het ook draait of keert, elke vorm van Mbp is een vorm van (kinder)mishandeling.
Op het einde van het boek wordt er nog een korte uitleg gegeven over dit syndroom. Wat is het syndroom van Mbp? Waarom trapt iedereen er in? Hoe herken je een Mbp-dader? En nog vele andere vragen.
Het boek leest heel vlot. Ook het wisselend vertelperspectief vond ik niet erg. Het wordt al bij de eerste zin duidelijk wie er aan het vertellen is. Als er bijvoorbeeld "het kind" in de zin stond, wist je dat het de moeder was. Al raakte ik af en toe zelf gefrustreerd door hoe de moeder deed. Die bemoeizucht, dat drama queen-gedoe,... Mijn geduld zou rap op geweest zijn.

Enkele jaren is er ook een reportage in De Wandeling (KRO) geweest over dit onderwerp, met Roos zelf (weliswaar onherkenbaar gemaakt). Daarin vertelde ze ook over het syndroom.

Mijn oordeel:

Dr. K.J. Mulderij, pedagoog, schreef op 16 april 2012 in kidpartners;
Publicatie van de maand:
Roos Boum, Valse salie. Kroniek van een verscheurde jeugd (2012, pocketuitgave) en Doodziek en springlevend? (2008). 
Professor Langeveld (zo ongeveer de uitvinder van de pedagogiek in Nederland) schreef vlak voor de Tweede Wereldoorlog in zijn toen nog niet gepubliceerde Beknopte Theoretische Pedagogiek dat een ‘jong’ pas mensenkind wordt als het door een volwassene als opvoedingsopgave aanvaard wordt. Ongeveer op hetzelfde moment dat Langeveld dit schreef, werd de moeder van Roos Boum geboren. Uiteraard wist zij toen nog niet dat ze moeder zou worden. Op het moment dat ze dat wèl wist, deed ze er alles aan om het te voorkomen, maar Roos werd toch geboren. Roos werd niet als opvoedingsopgave aanvaard. Het ethisch appèl dat een menselijk ‘jong’ op ouders doet: het liefdevol opvoeden tot een mooi mens, werd door Roos’ moeder niet gehoord en niet aanvaard. Sterker ze HAATTE haar kind, haar kind was en is het hele boek door een rot ‘jong’. Moeder aanvaardde haar opgave niet, erger nog ze legde de opgave bij haar kind. Aan Roos de opgave ter meerdere ere en glorie van haar moeder te (over)leven. Kindermishandeling bestaat in een aantal vormen: als fysieke mishandeling, als psychische mishandeling, als fysieke verwaarlozing en als psychische verwaarlozing. Roos maakte ze alle vier mee. Ze ‘viel’ onder verdachte omstandigheden tegen de kachel, moest haar hele kinderleven (en daarna) horen dat ze snel zou sterven, mocht van alles niet eten en werd nooit belangeloos geknuffeld. De moeder van Roos kon maar één ding bedenken om voor haar kind te zorgen: er eigenhandig het etiket ZIEK op plakken. Zoiets heet Muunsh-hausen baai proksie, legt dokter Pil aan Pieke uit. Dat gaat over mensen die vroeger als kind, en nu nog steeds, niet zo gelukkig zijn. Door hun kind ziek te maken zoeken ze aandacht bij (interessante) artsen. Pieke? Ja. Pieke. Zo heet Roos in het kinderboek ‘Doodziek en springlevend?’ dat ze schreef na haar veelgelezen ‘Valse salie’. En waarom valse salie? Valse salie is een bedrieglijke imitatie van de echte salie (Salvia) wat ‘gezond zijn, genezen of redden’ betekent. Door op een bedrieglijke manier haar kind te redden, probeert de moeder van Roos zichzelf te redden. Meer dan honderd plantennamen in al hun symboliek komen voorbij in ‘Valse salie’. Wat te denken van ‘Donderkruid’, een plant die wel honderd jaar droogte en kou kan overleven… Bloemrijke verhalen van Roos Boum die een Münchhausen by proxy dader overleeft. Bloemrijk en dierbaar. Het jong dat geen kind mocht zijn, wordt liefderijk opgenomen door al haar dieren en vindt daardoor in beide boeken haar sprookjesprins. Beide publicaties geven in combinatie met de sites www.munchhausenbyproxy.nl en www.roosboum.nl erg veel informatie over Mbp en het herkennen daarvan. Tegelijkertijd krijgt de lezer een fascinerend beeld van de overlevingsstrategieën en kracht van een kind als Roos. In het bijzonder valt daarbij op hoe troostvol dieren in het leven van een kind kunnen zijn. De boeken zijn dan ook van groot belang voor iedereen die met kinderen en jongeren werkt in welke hoedanigheid dan ook!

NBD|Biblion
Autobiografisch verhaal van een vrouw die door haar moeder mishandeld is. Niet mishandeld in de zin van lichamelijke kwetsuren, maar geestelijke mishandeling. De moeder, zelf een ongewenst kind, sleept haar dochter mee naar allerlei dokters en ziekenhuizen, laat haar verschillende nare onderzoeken ondergaan om zelf aandacht te krijgen van het medisch personeel. Pas als Roos volwassen is en niet in de buurt van haar ouders woont, blijkt dat ze helemaal nooit ziek is geweest. Uiteindelijk ontdekt Roos dat haar moeder aan een gedragsstoornis lijdt: het Munchausen-by-proxy syndroom. Een ontroerend verhaal waarbij je als toeschouwer soms met kromme tenen zit en zou willen ingrijpen. Het boek eindigt met veel informatie, adressen en lotgenotencontact. Normale druk. Dit boek verscheen oorspronkelijk als uitgave in eigen beheer onder een andere titel.

FOK! Chantal Huijbregts (eindredacteur)
Elke moeder wil dat haar kind gezond is. En als het dan al ziek is, lijkt het vanzelfsprekend dat je ermee naar een dokter gaat. Echter, als dat zorgzame gedrag extreme vormen aan gaat nemen, gaat het verkeerd. Als je als moeder je kind 'ziektes' aanpraat, er continue mee naar doktoren gaat en het kind dermate in de greep houdt met deze zogenaamde ziektes, is er geen sprake meer van een zorgzame moeder, maar van een zieke moeder. Je hebt dan duidelijk te maken met een moeder met het syndroom van Münchhausen by Proxy. Het verziekt de jeugd van een gezond kind. Roos Boum beschrijft haar verleden in dit boek - haar jeugd die werd gedomineerd door een moeder die aan dit syndroom leed en alle aandacht die ze maar van de medische wereld kon krijgen ook daadwerkelijk najaagde, ten koste van haar eigen dochter.

Roos (Rosalinda zoals haar moeder haar liever noemt, want dat klinkt zo chique) wordt geboren als 'ongewenst' kind; in ieder geval ongewenst bij haar moeder. Want als iets duidelijk is, is dat Diana eigenlijk helemaal geen kind wil. Al snel blijkt ook dat ze niet in staat is van haar dochtertje te houden. De eerste maanden na de geboorte van haar dochter kijkt ze nauwelijks naar haar om. Ze laat haar huilen, zolang tot het echt niet meer te dragen is. Een luier verschonen laat ze aan anderen over en de baby eten geven is iets wat ze ook niet echt ziet zitten, zeker geen borstvoeding. Art, Diana's man, denkt dat het allemaal wel bij zal trekken en doet er alles aan om zijn dochtertje goed te verzorgen en praat ten opzichte van de omgeving het 'vreemde' gedrag van zijn vrouw goed en doet het af als een periode waar Diana even doorheen moet, maar het komt goed geeft hij keer op keer aan. 
In de loop van de tijd ontdekt Diana echter dat ze door haar dochtertje wel aandacht kan trekken en dan neemt het leven van Roos een wending die tot ver in haar volwassen leven door zal sidderen. Roos' moeder is namelijk dol op de aandacht van de omgeving en om die te krijgen maakt ze haar dochter ziek, simuleert ze ziektes bij haar en loopt ze van de ene naar de andere dokter. Ook houdt ze Roos steeds voor dat ze dood zal gaan. Dit laat ze ook steeds aan de omgeving weten. Roos' hele jeugd wordt beheerst door artsen, medicijnen, beperkingen opgelegd door haar moeder, kritiek van haar moeder op alles wat ze doet (niets is goed in haar moeders ogen). Een jeugd waar niemand mee zou willen ruilen en die haar hele verdere leven nog zal nadreunen...

Opmerkelijk aan dit boek is, vooral in het begin, dat er vanuit twee ik-personen wordt verteld; vanuit de moeder en vanuit het kind. Dit is even wennen, maar maakt het verhaal wel veel persoonlijker. De schrijfstijl is mede hierdoor prettig en zorgt ervoor dat je beter betrokken raakt. Wat Roos Boum bereikt met dit boek is dat je tijdens het lezen continue met je vuisten gebald zit omdat je wilt ingrijpen en het kind wil redden uit de greep van haar zieke moeder - dit maakt het tot een boek dat je nauwelijks weg kunt leggen.

Met dit boek heeft Roos Boum een aangrijpend verhaal opgetekend, een verhaal dat voor haar waarheid was. Het zou voor mensen een eyeopener kunnen zijn om in hun eigen omgeving te herkennen of er het syndroom van Münchhausen by Proxy voorkomt en dan te kunnen ingrijpen. Het onbegrip en het feit dat de lijder aan de ziekte zo geraffineerd te werk gaat dat je het nauwelijks door hebt, maken dat hoe meer informatie er bekend is, hoe meer kans de kinderen hebben geen slachtoffer te worden van hun eigen ouder.

Recensie AMK Amsterdam Jolande Schoonenberg
Ze schrijft over zichzelf in vele situaties die ze meemaakte met haar moeder in ziekenhuizen tijdens onderzoeken en doet dit op een manier waardoor je het voor je ziet en haar machteloosheid voelt. In het begin van het boek schrijft ze ook vanuit het perspectief van haar moeder, hoe zij de zwangerschap en bevalling had ervaren en uiteindelijk haar baby. Dat maakt bijna invoelbaar hoe deze vrouw tot haar daden is gekomen. Het beeld ontstaat van een kille, afstandelijke vrouw. De macht om over anderen, de artsen,  haar man en dochter te heersen is voor haar belangrijk. Duidelijk wordt in het boek hoe dwingend deze moeder is. Deze dwang zorgt ervoor dat Roos B. haar hele jeugd in het keurslijf blijft van een ernstig ziek kind met een ziekte met dodelijke afloop. Pas in haar volwassenheid komt ze er achter dat hier geen sprake van is en ook nooit is geweest. Een bewustzijnsproces dat veel tijd kostte.

Al lezend voel ik de verbijstering toenemen dat niemand in de omgeving dit mishandelende patroon kon stoppen. De vader en verschillende familieleden deden wel pogingen. Ook een enkele arts had de moed om de confrontatie aan te gaan. De pogingen werden steeds tenietgedaan en het resultaat was dat de mishandeling doorging en de volgende dokter werd geconsulteerd. Zo is haar jeugd verlopen zoals zij zelf zegt: "Mijn hele jeugd is door een leugen verscheurd ..."